Die Murmeln der Burg Bartenstein
![Murmel aus Keramik von der Burg Bartenstein, Partenstein, 15./16. Jh., Museum Ahler Kram, Fd. Nr. 1278, H. 2,02 cm, Br. 2,02 cm T. 2,02 cm](https://gbv-partenstein.de/wp-content/uploads/2022/05/Partenstein_Funde_Murmel_01-1024x683.gif)
![Murmel aus Keramik von der Burg Bartenstein, Partenstein, 15./16. Jh., Museum Ahler Kram, Fd. Nr. 1488, H. 2,05 cm, Br. 2,05 cm T. 2,05 cm](https://gbv-partenstein.de/wp-content/uploads/2022/05/Partenstein_Funde_Murmel_02-1024x683.gif)
![Murmel aus Keramik von der Burg Bartenstein, Partenstein, 15./16. Jh., Museum Ahler Kram, Fd. Nr. 1762a, H. 1,9 cm, Br. 1,9 cm T. 1,9 cm](https://gbv-partenstein.de/wp-content/uploads/2022/05/Partenstein_Funde_Murmel_03-1024x683.gif)
![Murmel aus Keramik von der Burg Bartenstein, Partenstein, 15./16. Jh., Museum Ahler Kram, Fd. Nr. 1762b, H. 1,8 cm, Br. 1,8 cm T. 1,8 cm](https://gbv-partenstein.de/wp-content/uploads/2022/05/Partenstein_Funde_Murmel_04-1024x683.gif)
![Murmel aus Keramik von der Burg Bartenstein, Partenstein, 15./16. Jh., Museum Ahler Kram, Fd. Nr. 1908, H. 2,9 cm, Br. 2,95 cm T. 2,89 cm](https://gbv-partenstein.de/wp-content/uploads/2022/05/Partenstein_Funde_Murmel_05-1024x683.gif)
![Murmel aus Stein von der Burg Bartenstein, Partenstein, 15./16. Jh., Museum Ahler Kram, Fd. Nr. 2161a, H. 1,73 cm, Br. 1,81 cm T. 1,76 cm](https://gbv-partenstein.de/wp-content/uploads/2022/05/Partenstein_Funde_Murmel_06-1024x683.gif)
![Murmel aus Keramik von der Burg Bartenstein, Partenstein, 15./16. Jh., Museum Ahler Kram, Fd. Nr. 2289b, H. 1,8 cm, Br. 1,8 cm T. 1,8 cm](https://gbv-partenstein.de/wp-content/uploads/2022/05/Partenstein_Funde_Murmel_07-1024x683.gif)
![Murmel aus Keramik von der Burg Bartenstein, Partenstein, 15./16. Jh., Museum Ahler Kram, Fd. Nr. 2289c, H. 1,7 cm, Br. 1,8 cm T. 1,7 cm](https://gbv-partenstein.de/wp-content/uploads/2022/05/Partenstein_Funde_Murmel_08-1024x683.gif)
![Murmel aus Keramik von der Burg Bartenstein, Partenstein, 15./16. Jh., Museum Ahler Kram, Fd. Nr. 2289d, H. 1,7 cm, Br. 1,7 cm T. 1,6 cm](https://gbv-partenstein.de/wp-content/uploads/2022/05/Partenstein_Funde_Murmel_09-1024x683.gif)
![Murmel aus Keramik von der Burg Bartenstein, Partenstein, 15./16. Jh., Museum Ahler Kram, Fd. Nr. 2289e, H. 1,8 cm, Br. 1,8 cm T. 1,8 cm](https://gbv-partenstein.de/wp-content/uploads/2022/05/Partenstein_Funde_Murmel_10-1024x683.gif)
![Murmel aus Keramik von der Burg Bartenstein, Partenstein, 15./16. Jh., Museum Ahler Kram, Fd. Nr. 2470, H. 1,7 cm, Br. 2,0 cm T. 1,8 cm](https://gbv-partenstein.de/wp-content/uploads/2022/05/Partenstein_Funde_Murmel_11-1024x683.gif)
![Murmel aus Keramik von der Burg Bartenstein, Partenstein, 15./16. Jh., Museum Ahler Kram, Fd. Nr. 2958, H. 1,49 cm, Br. 1,49 cm T. 1,49 cm](https://gbv-partenstein.de/wp-content/uploads/2022/05/Partenstein_Funde_Murmel_12-1024x683.gif)
![Murmel aus Stein von der Burg Bartenstein, Partenstein, 15./16. Jh., Museum Ahler Kram, Fd. Nr. 2161b, H. 1,91 cm, Br. 1,97 cm T. 1,96 cm](https://gbv-partenstein.de/wp-content/uploads/2022/05/Partenstein_Funde_Murmel_13-1024x683.gif)
![Murmel aus Stein von der Burg Bartenstein, Partenstein, 15./16. Jh., Museum Ahler Kram, Fd. Nr. 2289a, H. 2,3 cm, Br. 2,3 cm T. 2,2 cm](https://gbv-partenstein.de/wp-content/uploads/2022/05/Partenstein_Funde_Murmel_14-1024x683.gif)
![Murmel aus Ziegel von der Burg Bartenstein, Partenstein, 15./16. Jh., Museum Ahler Kram, Fd. Nr. 2622, H. 2,2 cm, Br. 2,1 cm T. 1,96 cm](https://gbv-partenstein.de/wp-content/uploads/2022/05/Partenstein_Funde_Murmel_15-1024x683.gif)
Ob aus Keramik, Stein oder Ziegel, Murmeln gibt von der Burg Bartenstein in vielerlei Material und in ganz unterschiedlichen Größen. Die Funktion der kleinen, runden Kugeln wird noch diskutiert. Neben der Nutzung für das Murmelspiel (als Klicker oder Schussern) für klein und groß ist beispielsweise an die Funktion als Schleuderkugel bei der Jagd nach Vögeln und anderen Kleintieren zu denken. Inwieweit solche Kugeln auch als Geschosse bei militärisch ausgetragenen Konflikten zum Einsatz kamen, entzieht sich der Deutung.